آلاله

a. اسامی:
i. نام علمی:  Ranunculus L.- Ranunculus arvensis L. یا R. sceleratus ( خانواده Ranunculaceae)
1. معنای آن:
ii. نام های عمومی و معنای آن ها: Marsh crowfoot, celery leaved crowfoot, water celery

b. مقدمه و پیشینه تاریخی: گیاهی یک ساله، به ار تفاع 15 تا 60 سانتیمتر و دارای ساقه منشعب و توخالی است. برگ های آن دارای پهنکی با بریدگی های عمیق و گل هایش به رنگ زرد روشن است. فراوانی آن بیشتر در گل و لای مناطق مردابی، گودال ها، کنار استخرهای طبیعی  در اماکن مجاور با رودخانه هاست. از مشخصات گیاه این است که هر پایه آن اگر در محیط مساعد باشد تعداد فراوانی (حدود 70 تا 100 گل می دهد). پراکندگی آن بیشتر در نیمکره شمالی است. این جنس در ایران 55 گونه علفی یک ساله و چند ساله دارد. حدود 20 گونه آن انحصاری ایرانند و بقیه گونه ها را در مناطق مدیترانه ای، عراق، افغانستان، آسیای جنوب غربی، ترکمنستان، سوریه، لبنان، شبه جزیره بالکان، پاکستان، مراکش، جزیره قبرس  و ماورای قفقاز نیز می توان یافت. در ایران این گیاه را در مناطق پر آب مثل ناحیه شمالی و اطراف تهران می توان یافت. تاریخچه مداوای بیماران با این گیاه به قرون گذشته بر می گردد. در زمان قدیم آن را برای ایجاد مسمومیت به کار می بردند و فرد مصرف کننده دچار حالتی از مسمومیت با چهره ای ظاهراً خندان می شد. در سال 1798 آقای Gilibert و همکارانش مصرف شیره رقیق شده گیاه را در درمان تنگی نفس، بیماری سل، حالت زردی، زخم های مثانه و برخی موارد دیگر توصیه کرد. سابقاً در نواحی مالاریا خیز برای رفع تب های نوبه به کار می رفته و برای این کار له شده گیاه را روی مچ دست قرار می دادند. با این حال برای افرادی که پوست حساس داشتند و همچنین برای زنان و اطفال تجویز نمی کردند. همیچنین گونه R. bulbosus گونه ای دیگر از آلاله است که پراکندگی مشابهی با گونه قبل دارد و در مناطق شمالی اروپا و آمریکای شمالی نیز می روید. غده مدور زیر خاک این گیاه مشخصه آن است. گل های گیاه زرد رنگ هستند. غده گیاه اثر سمی دارد و له شده آن را اگر به پوست بمالند در طی نیم ساعت ایجاد حالت سوزش و برجستگی های تاول مانند می کند. در برخی کشور ها مثل آلمان از جوشاندن گیاه محلولی به دست می آورند برای رفع تبخال. در ایتالیا هم برای رفع ساتیک مزمن (به طور موضعی) استفاده می شده. با این عمل تاول هایی ایجاد می شود که مایع درون آن را خارج می کردند. رویه درمانی دردناک اما نتیجه بر طبق گزارشات رضایت بخش بوده است. این نوع مداواها تنها در زمان قدیم و بین مردم رایج بوده است. امروزه به دلیل اثبات اثرات سمی گیاه استفاده از آن به کلی ترک شده است. گونه های دیگری از آلاله مثل R. trichophyllus (با درجه سمیت کمتر در نواحی مردابی ایران و در اروپا که برای درمان تب های نوبه ای، رماتیسم و آسم از آن استفاده می شده است)، R. arvensis (با گل هایی زرد و برگ هایی منقسم به قطعات باریک که در نواحی شمالی ایران می روید و در اروپا به عنوان تب بر و درمان آسم و نقرس استفاده می شده)، R. muricatus (با گل هایی زرد و برگ هایی با پهنک منقسم به دندانه های عمیق که در شمال ایران می روید و اثرات درمانی اش شبیه گیاه قبلی است). گونه هایی از آلاله هم در ایران وجود ندارند و البته هیچکدام اثر درمانی قابل ملاحظه ای ندارند و اثرات سمی و تاول زای آن ها باعث شده توجه چندانی از نظر درمانی به آن ها نشود.

c. تر کیبات مهم: از ترکیبات مهم گیاه آلاله می توان به گلیکوزید رانونکولین اشاره کرد که در هنگام خرد شدن گیاه به پروتوآنمونین که ترکیبی فرار و سوزاننده است تجزیه می شود که این ترکیب هم سریعاً دیمر (دو تایی) می شود به ترکیب آنمونین که غیر التهاب زاست. اگر گیاه خشک شده باشد توانایی تشکیل پروتوآنمونین را ندارد. تر کیبان موجود موجب ایجاد علائم سمیت التهابی می شوند. همچنین گفته می شود که گیاه موجب ایجاد علامت های خواب آلودگی و خستگی در فرد می شود.

d. مصارف دارویی تایید شده: ندارد.

e. مصارف دارویی تایید نشده: R. bulbosus (Bulbous buttecup)در هومیوپاتی (که در آن معمولاً از مقادیر بسیار کم استفاده می شود) برای درمان بیماری های پوستی، روماتیسم، نقرس، دردهای عصبی، آنفولانزا و مننژیت استفاده می شود.  R. acris (Buttercup) نیز موارد درمانی مشابه دارد و دارای ترکیبات مشابهی است. گیاه R. sceleratus (poisonous buttercup) نیز دارای ترکیبات مشابه و اثرات مشابه است. گونه دیگری از Ranunculus داریم به نام R. ficaria که به نام فارسی مامیران است و در ترکیبات و اثرات با گیاهان قبلی متفاوت است.

f. عوارض جانبی: گیاه تازه اصولاً سمی است و حتی اگر حیوانات آن را مخلوط علوفه مصرف کنند باعث تورم دستگاه گوارش و ناراحتی های گوارشی می شود و ممکن است اعمال گردش خون و دستگاه تنفسی را نیز دچار اختلال کند و در مواردی منجر به مرگ شده است. در انسان به صورت خوراکی می تواند منجر به التهاب دستگاه گوارش، اسهال و التهاب در مجاری ادراری شود و به صورت موضعی سبب ایجاد تاول و التهاب پوستی گردد. در صورت مسمومیت خوراکی استفاده از چارکول فعال و شتشوی معده توصیه می شود و در تماس موضعی استفاده از ترکیبات ضد التهاب پس از شستشو کامل موضع با محلول پرمنگنات پتاسیم توصیه شده است. گفته می شود که سمیت گیاه خشک شده بسیار کمتر از گیاه تازه است (به دلیل تغییر برخی ترکیبات و عدم توانایی تبدیل رانونکولین به پروتوآنمونین)

g. منع مصرف: در خانم های حامله به طور قطع منع مصرف دارد.
h. در حاملگی و شیر دهی: توصیه نمی شود.